Het spoor Westerbork — Hooghalen
--
Tja, is dat moreel verwerpelijk, is dat moreel verwerpelijk, kijk je moet dat in de context van die tijd zien natuurlijk, je wist niet wat er ging gebeuren, het is wijsheid achteraf hè, ik bedoel niemand kon toch bevroeden dat ze echt… toch?, ja er waren wel bange vermoedens maar het was eigenlijk zo ongelofelijk, weet je, ze hadden ook niet kunnen meewerken: het is gemakkelijk praten nu zoveel jaar na dato, ze hadden juli ’42 in Utrecht ook kunnen denken zo van hee is dat niet vreemd dat ze een tijdelijke spoorweg willen laten aanleggen naar dat kamp, een aftakking die na een jaar weer kan worden opgeheven — want ze schrijven dat er echt bij hè die Duitsers - ‘das wieder entfernt wird sobald das Lager seinen Zweck erfüllt hat’ ja dat is gek, ik hoor wat je zegt, maar er was geen precedent begrijp je en — vergeet dat even niet — de mensen waren blij dat er werk was niet waar, ja logisch is het zuur dat er ook nog Joden uit dat kamp aan de aanleg van het spoor Westerbork - Hooghalen hebben moeten meewerken, of dat die burgemeester van Beilen klaagde over aantasting van het lokale natuurschoon, ja “het is gebeurd” zeg ik dan, natuurlijk, ik heb ook een hart denk niet dat het mij niet raakt maar hoe ging dat in die tijd het was oorlog je kon niet zomaar weigeren daarom zeg ik: je kan dat niet met je tweeduizendachttien bril bekijken en dat de Nederlandse Spoorwegen zorgvuldig gedetailleerde facturen stuurden naar de Duitsers voor die Jodentransporten tot aan Nieuweschans wat kan je er over zeggen, het is een stuk administratie ook hè, of ze nou bij wijze van spreken zand of stenen vervoerden: het zijn — zeg maar — cijfers en je weet niet wat er gebeurd zou zijn als ze de bedrijfsvoering in z’n geheel uit handen zouden hebben gegeven aan de bezetter, dan was het einde misschien helemaal zoek en — mind you — instructies uit Londen op dat precaire vlak ontbraken ten enenmale, nee je hebt helemaal gelijk: natuurlijk is het moreel verwerpelijk, het is hartverscheurend, maar ja wat moesten ze dan, het was oorlog.
Vandaag is het 15 juli 2018. Op 15 juli 1942 deporteerden de nazi’s via het spoor de eerste Joden naar Auschwitz, om daar te worden vermoord. Tot november ’42 moesten slachtoffers, waaronder leden van mijn familie, eerst nog een stuk lopen naar het station. De Nederlandse Spoorwegen hebben op verzoek van de Duitsers een tijdelijke spoorlijn aangelegd tot in het Kamp Westerbork.
Beladen treinen (documentaire RTV Utrecht, 2013)
Update 28/11/2018: NS gaat schadevergoeding betalen aan Holocaust-slachtoffers
